Recht op loon tijdens reistijd?
Als een werknemer vanuit huis naar zijn vaste werkplek rijdt, doet hij dat in eigen tijd. Maar wat als de werknemer vanuit huis niet naar zijn vaste plek moet rijden, maar bijvoorbeeld direct naar een klant? In dat geval, zo heeft het Hof van Justitie van de Europese Unie uitgemaakt, geldt: reistijd= arbeidstijd. Dat betekent nog niet dat er ook een recht op loon is op die reistijd. Volgens het Europese hof moet aan de hand van het eigen nationale recht bepaald worden of er tijdens die reistijd ook recht is op loon.
Het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden heeft onlangs een oordeel moeten geven over een vordering van een werknemer tot betaling van loon over reistijd (ECLI:NL:GHARL:2017:872). Deze werknemer had eerst een vaste standplaats. Daar stonden de bussen klaar die hij als chauffeur moest bedienen. De reis tussen zijn huis en die vaste standplaats was gewoon woon-werk verkeer. Na een dik half jaar werd hij gedetacheerd een andere vennootschap. Vanuit huis en zijn vaste standplaats moest hij daarnaar toe reizen.
Het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden heeft vastgesteld dat de tijd die de werknemer kwijt was aan reizen naar die andere vennootschap als arbeidstijd geldt. Maar dat betekende nog niet dat de werknemer ook recht had op loon over die tijd. Refererend aan een arrest van onze Hoge Raad uit 2014, stelt het hof dat er in de Nederlandse wet geen verplichting tot vergoeding van de reistijd is opgenomen. Een werkgever hoeft dan ook in beginsel geen vergoeding te geven, ook niet als de reistijd dus als arbeidstijd in de zin van onze Arbeidstijdenwet moet worden beschouwd.
In deze zaak gaat het hof echter ook in op de vraag of wellicht uit een cao of uit een toezegging of gewoonte kan worden afgeleid dat er toch recht bestaat op loon tijdens de reistijd. De werknemer krijgt gelegenheid om te bewijzen of die toezegging is gedaan.
Al met al hebben werkgever en werknemer belang bij het voorkomen van een dergelijke procedure. Heldere vastlegging van wat de standplaats is, of de wijziging daarvan, kan een loon vordering voorkomen. Ook kunnen werkgevers in hun arbeidsovereenkomsten en arbeidsvoorwaarden regelingen kiezen hoe zij de vergoeding van reistijd die arbeidstijd is willen regelen. Tenzij er een cao is die dit al dwingend regelt natuurlijk.
Emke Vreugdenhil